Ontdek hoe u het verschil kunt zien tussen eczeem en urticaria, de symptomen kunt onderscheiden, de nodige behandelingen kunt aangaan. Hier vindt u tevens een aantal tips voor de dagdagelijkse verzorging
Samenvatting
Hoewel eczeem en urticaria veelvoorkomende huidaandoeningen zijn die jeuk en roodheid veroorzaken, verschillen de oorzaken, het verloop van de symptomen en behandelingsopties onderling aanzienlijk. Inzicht in deze verschillen is cruciaal om de juiste diagnose en behandeling te kunnen stellen.
Eczeem is een inflammatoire huidaandoening, vaak chronisch van aard. Het wordt gekenmerkt door intense jeuk. Het wordt over het algemeen in verband gebracht met genetische, omgevings- en immunologische factoren. De meest voorkomende vorm, atopische dermatitis, komt voornamelijk voor bij pasgeborenen en kinderen.
Netelroos, daarentegen, treeft op onder de vorm van rode, gezwollen huidvlekken (oedeem), die snel verschijnen maar ook alweer verdwijnen. Ze komen voor op verschillende delen van het lichaam. Het kan worden veroorzaakt door allergische reacties, infecties, of soms fysieke factoren, zoals druk of hitte.
Terwijl de behandeling van urticaria gericht is op het tegenaan van de directe symptomen, voornamelijk met behulp van antihistaminica evenals de mogelijke reacties onder controle houden, vereist de behandeling van eczeem een langetermijnaanpak die gericht is op het hydrateren van de huid en het voorkomen van inflammatoire opflakkeringen.
Urticaria is een huidaandoening die zich uit in opflakkeringen van rode of roze huidvlekken, vaak verheven en duidelijk omlijnd, die een beetje doen denken aan een brandnetelsteek. Deze wondjes, die gepaard gaan met jeuk, worden veroorzaakt door oedeem van de huid en hebben de neiging om zich op een ander lichaamsdeel te gaan voordoen. Ze verdwijnen doorgaans binnen de 48 uur.
In sommige gevallen kan urticaria gepaard gaan met angio-oedeem, een diepere vorm die de slijmvliezen aantast, vooral in het gezicht. Deze aandoening is over het algemeen goedaardig, maar kan soms leiden tot ernstige ademhalingsproblemen, bekend als Quincke-oedeem, waarvoor dringende medische behandeling vereist is.
Er bestaan twee soorten urticaria:
- Acute urticaria: Deze vorm wordt gekenmerkt door een enkele opflakkering die enkele uren tot enkele dagen kan aanhouden. Een herval kan voorkomen als deze aandoening zich op een ander deel van het lichaam begint te ontwikkelen. Het is meestal niet-allergisch van aard.
- Chronische urticaria: Deze vorm wordt gekenmerkt door uitslag, typisch voor urticaria, die minstens 6 weken aanhoudt, permanent of terugkerend, of door dagelijkse of bijna dagelijkse opflakkeringen over een periode van ten minste 6 weken. Chronische urticaria is een niet-allergische inflammatoire huidaandoening, waardoor de mastocyten in de huid overgevoelig worden voor verschillende niet-allergene prikkels. Het kan gepaard gaan met buikpijn, gewrichtspijn en koorts. Het verloop van chronische urticaria verschilt en kan enkele maanden of zelfs jaren aanhouden.
Urticaria is het resultaat van een complexe wisselwerking van mastocyten, belangrijke cellen van het immuunsysteem in de huid en de slijmvliezen. Deze cellen bevatten een ontstekingsmolecuul: histamine.
Wanneer mastocyten geactiveerd worden , geven ze histamine af, waardoor bloedvaten verwijden en meer doorlaatbaar worden. Deze reactie leidt tot de infiltratie van vocht en cellen in de omliggende weefsels, wat een oedeem veroorzaakt. Dit mechanisme ligt aan de oorsprong van huidvlekken van urticaria.
De diagnose van urticaria is gebaseerd op het plotseling verschijnen van verheven huidvlekken of papules, rood of vleeskleurig, die meestal gepaard gaan met intense jeuk. Deze wondjes kunnen in grootte variëren, van kleine plekken tot grote delen, en kunnen samengroeien tot grotere huidvlekken.
Het kenmerkende symptoom van urticaria is de verandering in vorm van de letsels, die binnen een paar uur verdwijnen en daarna weer verschijnen. Een ander opmerkelijk aspect is het witmakende effect dat optreedt wanneer de plek ingedrukt wordt. In tegenstelling tot andere vormen van huiduitslag, laten urticariële wondjes over het algemeen geen zichtbare letsels achter op de huid van zodra ze verdwijnen.
Als urticaria gepaard gaat met andere symptomen, zoals ademhalingsmoeilijkheden, zwelling van het gezicht of de keel, of andere ernstige symptomen, moet u de arts dringend raadplegen, want dit kan een ernstige allergische reactie zoals angio-oedeem of anafylactische shock, met zich meedragen.
Om de diagnose van eczeem te kunnen stellen, is het belangrijk om de symptomen te herkennen: jeuk, vaak intens, droge huid, rode huidvlekken, etter, schilfers en korstjes. Bij baby's en kinderen tast eczeem vaak de volgende delen aan het gezicht, de nek en de buitenkant van de ellebogen en knieën. Bij volwassenen maakt een proces van lichenificatie de eczeemwondjes dikker en droger, vooral op de handen. De evolutie van symptomen is cyclisch, afwisselend tussen opflakkeringen en herval. Bij atopisch eczeem is er meestal een familiegeschiedenis van allergie.
Hier zijn enkele van de meest voorkomende triggers voor urticaria
Dit zijn de meest voorkomende soorten urticaria.
De niet-allergische vormen van urticaria veroorzaakt door geneesmiddelen zijn te wijten aan de directe werking van geneesmiddelen op de mastocyten in de huid, met name antibiotica (penicilline), niet-steroïde ontstekingsremmers (aspirine) en hormonale behandelingen.
De niet-allergische vormen van voedselurticaria hebben betrekking op voedingsmiddelen die biogene aminen bevatten (dezelfde familie moleculen als histamine) of histamineverwekkers (gefermenteerde kazen, conserven, zuurkool, tomaten, vis, aardbeien, kleurstoffen, conserveermiddelen, sulfieten).
Contact met bepaalde planten (brandnetels), schoonmaakmiddelen of dieren (kwallen) kan het volgende veroorzaken contacturticaria, niet te verwarren met contacteczeem.
Ziekten zoals KNO-ontstekingen, auto-immuunziekten en parasieten kunnen ook opflakkeringen van urticaria veroorzaken.
Blootstelling aan fysieke factoren zoals wrijving (dermographisme), koude, zon, hitte, water, druk of trillingen kan aanleiding geven tot fysieke urticaria.
Net als bij eczeem, staat stress bekend dat trigger voor urticaria: stress kan deze urticaria uitlokken of verergeren.
Inzicht in deze triggers is essentieel voor een goede preventie van urticaria.
Allergische urticaria komt zelden voor, maar kan ernstig van aard zijn. Deze symptomen hangen samen met een verhoogde reactie van de mastocyten op een allergie voor een bepaalde stof. Onder de allergenen zijn insectensteken, pinda's, schaaldieren, latex en geneesmiddelen. Andere symptomen (astma-aanvallen, braken, buikpijn, malaise, lage bloeddruk) gaan vaak gepaard met huidsymptomen. De ernstigste vorm van allergische urticaria is anafylactische shock, die levensbedreigend is een spoedige behandeling vereist.
Eczeem en urticaria zijn twee verschillende huidaandoeningen die specifieke behandelingen vereisen.
Antihistaminica vormen de basis voor de behandeling van urticaria. Ze helpen jeuk en ontstekingen te verminderen dankzij de werking van histamine.
Bij de behandeling van anafylactische shock wordt adrenaline gebruikt.
Net zoals bij contacteczeem is het identificeren en vermijden van triggers een fundamentele stap in het voorkomen van urticaria. De hiermee gepaard gaande voedingsmiddelen, geneesmiddelen en contactmiddelen moeten worden vermeden. Een behandeling tegen stress en overige verergerende factoren kan nodig zijn.
De behandeling van eczeem hangt af van het type dermatitis. Tot de belangrijkste preventieve middelen behoren de regelmatige hydratatie van de huid met verzachtende zalven of crèmes, het gebruik van dermocorticoïden om opflakkeringen tegen te gaan en het vermijden van triggerfactoren.
In ernstigere gevallen kan een uitzonderlijke behandeling helpen om de symptomen van eczeem onder controle te houden.
Références
1. L’Assurance Maladie. Urticaire : symptômes et causes. Ameli.fr. 2023 Oct. [Disponible sur :] https://www.ameli.fr/assure/sante/themes/urticaire/reconnaitre-urticaire
2. Nemeth V, Evans J. Eczema. In: StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan. [Disponible sur :] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538209/
3. L’Assurance Maladie. Le diagnostic et le traitement en cas d’urticaire. Ameli.fr. 2023 May. [Disponible sur :]
https://www.ameli.fr/assure/sante/themes/urticaire/diagnostic-traitement
