Ontdek alles over hand- en polsdermatitis: symptomen, oorzaken, effectieve behandelingen en advies over dagelijkse verzorging.
Samenvatting
Dermatitis op de handen is een veelvormige aandoening die alle types eczeem omvat die voorkomen op de handen en polsen, met uiteenlopende oorzaken, klinische vormen en duur 1. Deze ziekte treft 9,1% van de bevolking 2.
Aangezien dermatitis een chronische inflammatoire huidaandoening is, kan de kwaliteit van leven dagelijks beïnvloed worden door de symptomen, die vaak de manuele werkzaamheden verstoren en een invloed hebben op het beroepsleven, het sociale leven, het gezinsleven, de slaap en het welzijn. 1 2 Dermatitis op de handen wordt vaak uitgelokt of verergerd door de specifieke werkomgeving en treft regelmatig mensen die manueel werk verrichten of zorg dragen voor kinderen. 1 In theorie duurt acute dermatitis op de handen minder dan 3 maanden en komt niet vaker dan één keer per jaar voor, terwijl chronische dermatitis langer dan 3 maanden duurt of twee of meer keer per jaar voorkomt. 1 2
De symptomen van dermatitis op de handen variëren naargelang het stadium van de huidaandoening:
- In de acute fase kan de huid rood en oedemateus zijn, met huidvlekken, papels, blaasjes, etter en korsten.
- In de chronische fase omvatten de belangrijkste symptomen van dermatitis op de handen schilfers, hyperkeratose(verdikking van de oppervlaktelaag van de huid), lichenificatie en kloven.
Deze wonden gaan gepaard met subjectieve symptomen zoals jeuk, een branderig gevoel, pijn en slaap- en stemmingsstoornissen. Daarnaast kan het esthetische aspect van bepaalde wonden (schilfers, hyperkeratose, blaasjes) een bron van schaamte zijn of zelfs sociale of psychologische problemen veroorzaken.
De oorzaken van dermatitis op de handen en polsen zijn multifactorieel en complex.
De oorzaken van handdermatitis kunnen in verband worden gebracht met individuele factoren die leiden tot veranderingen in de huidbarrière, waardoor deze doorlaatbaar wordt voor allergenen en irriterende factoren, wat leidt tot heftige immuunreacties. De kans op het ontwikkelen van atopische dermatitis op de handen ligt voornamelijk hoger bij mensen die reeds last hebben van atopische dermatitis en met mutaties in het filaggrine-gen.
Omgevingsfactoren zoals contact met water, werken in vochtige omstandigheden en fysieke of chemische irritaties kunnen de symptomen van dermatitis op de handen uitlokken of verergeren. Koud, droog weer en een lage luchtvochtigheid binnenshuis zijn bijkomende factoren. Irriterende contactdermatitis kan allergische dermatitis bevorderen door de huid doorlaatbaar te maken voor allergenen.
Daartoe dient de arts de medische voorgeschiedenis door te nemen, te zoeken naar mogelijke blootstellingen, zowel in het privéleven als op het werk, en vervolgens de handen en de hele huid te onderzoeken.
Pleistertests worden gebruikt om allergieën en allergisch contacteczeem diagnosticeren. Artsen voeren ze in de volgende gevallen uit:
Deze tests maken het mogelijk om allergenen te identificeren in urticaria en eiwitcontactdermatitis.
Om de diagnose van handdermatitis te kunnen stellen, kan soms verder onderzoek nodig zijn (testen op infecties, huidbiopsieën).
De klinische vormen en symptomen van handdermatitis weerspiegelen niet de oorzaken van de aandoening. Artsen baseren zich daarom op de oorzaken van dermatitis en een beschrijving van symptomen om de aandoening te classificeren.
Er kunnen verschillende subdiagnoses nodig zijn om dermatitis te diagnosticeren. Deze aandoeningen kunnen na verloop van tijd veranderen.
De meest voorkomende vorm van dermatitis op de handen, is irriterende dermatitis. Deze huidaandoening wordt in verband gebracht met blootstelling aan irriterende stoffen, in huis of op het werk. De symptomen doen zich meestal voor op de rug van de vingers en handen.
Deze vorm van dermatitis wordt veroorzaakt door blootstelling aan allergische factoren. De symptomen van allergische dermatitis treffen meestal de vingertoppen of handpalmen.
Atopische dermatitis van de handen begint meestal op kinderleeftijd en tast de handrug, polsen, handpalmen en de thuis tussen de vingers aan.
Het wordt veroorzaakt door blootstelling aan eiwitten en begint met een vorm van urticaria of huiduitslag op de blootgestelde zones, waarna de uitslag zich kan verspreiden.
Het tast vooral de handpalmen aan en wordt gekenmerkt door verdikte huid, kloven en pijn. De jeuk is licht.
Dyshidrosis, een vorm van eczeem die de vingers en handpalmen aantast, wordt gekenmerkt door cyclische huiduitslag met veel blaasjes en ernstige jeuk.
Nummulaire eczeem wordt vaak in verband gebracht met atopisch eczeem en treft meestal de rug van de handen, met een droge, jeukende huid.
Deze dermatitis treft vooral de vingertoppen, met dunner wordende huid, pijn en weinig jeuk.
De behandeling van dermatitis van de handen bestaat uit het identificeren en elimineren van de betrokken omgevingsfactoren (allergenen, irriterende stoffen, eiwitten). De behandelmethode moet worden afgestemd op de fase, de oorzaken, de morfologie en de specifieke delen getroffen door de aandoening. Het is belangrijk dat u geen verzachten producten gebruikt die allergene stoffen bevatten.
Het hydrateren en verzorgen van de huid met verzachtende producten stelt u in staat om de huidbarrière te herstellen en in goede staat de houden. Bij de keuze van verzachtende producten moet rekening worden gehouden worden met individuele voorkeuren en moeten allergenen vermeden worden.
Dermocorticoïden, die eenmaal per dag toegediend worden, zijn de gebruikelijkste kortetermijnbehandelingen voor dermatitis. Langdurig gebruik met tussenpozen kan worden overwogen om de huid te blijven verzorgen.
Tacrolimus en/of pimecrolimus kunnen worden gebruikt als dermocorticoïden niet werken of bijwerkingen vertonen (met name het dunner worden van de huid).
Fototherapie kan worden toegepast bij volwassenen met chronische dermatitis die geen gunstig effect ondervinden bij het gebruik van dermocorticoïden.
Ze worden in bepaalde gevallen voorgeschreven:
De dagelijkse verzorging van dermatitis op de handen bestaat uit een aantal voorzorgen, praktisch advies en de meest geschikte huidverzorging. Het vermijden van omgevingsfactoren in huid en op het werk is van groot belang om dermatitis te voorkomen.
Preventie van handeczeem moet daarom al op school beginnen, met speciale aandacht voor kinderen met atopische aandoeningen, die een grotere kans hebben om op latere leeftijd handeczeem te ontwikkelen. 3Beroepsgebonden voorzorgen in risicomilieus (kappers, verzorgers, metaalarbeiders, enz.) zijn van cruciaal belang. Dit houdt in dat men blootstelling aan irriterende stoffen moet voorkomen, educatiemateriaal m.b.t. de geschikte voorzorgen en de nodige beschermingsmiddelen in het bezit moet hebben. Vermijd bijvoorbeeld het dragen van ringen als u in natte omstandigheden werkt.
Hier zijn een paar praktische tips voor het wassen van uw handen. Dit is essentieel voor het verwijderen van schadelijke stoffen, maar kan bijdragen tot dermatitis als u het te vaak doet:
Het is belangrijk om beschermende handschoenen te gebruiken als u werk uitvoert in vochtige omstandigheden en in contact komt met irriterende stoffen. Kies geschikte handschoenen en houd ze binnenin intact, schoon en droog. Het gebruik van handschoenen moet in de tijd beperkt worden om het risico op irriterende dermatitis door wrijving en transpiratie te verminderen.
Breng meerdere keren per dag verzachtende producten aan op de handen, inclusief tussen de vingers, op de vingertoppen en de rug van de hand. Om de huid optimaal gehydrateerd te houden, gebruikt u best een geurvrije, verzachtende crème met een hoog lipidengehalte, vooral voor het slapengaan.
Referenties:
1. Agner T, Elsner P. Hand eczema: epidemiology, prognosis and prevention. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2020 Jan;34 Suppl 1:4-12.
2. Thyssen JP et al. Guidelines for diagnosis, prevention, and treatment of hand eczema. Contact Dermatitis. 2022 May;86(5):357-378.
3. Silvestre Salvador JF et al. Guidelines for the Diagnosis, Treatment, and Prevention of Hand Eczema. Actas Dermosifiliogr (Engl Ed). 2020 Jan 2;111(1):26-40.
