Oorzaken van eczeem: Waarom komt het voor en hoe kan het worden vermeden?

Waarom verschijnt eczeem? De belangrijkste oorzaken uitgelegd ^{¹ ² ³}

De oorzaken van atopisch eczeem, ook vaak atopische dermatitis genoemd, zijn multifactorieel, waarbij genetica een belangrijke rol speelt, in wisselwerking met omgevingsfactoren. 

Invloed van genetische mutaties op de huid bij eczeem ^{1 2 4 5} 

Bij mensen zonder eczeem bestaat de hoornlaag, de buitenste beschermlaag van de huid, uit corneocyten, platte, robuuste, goed georganiseerde cellen. De natuurlijke vochtvasthoudende factoren (NMF) die in deze corneocyten aanwezig zijn, houden vocht vast, waardoor de huid gehydrateerd is. Mutaties in het filaggrine-gen, die in verband worden gebracht met atopisch eczeem, leiden daarentegen tot:

• Desorganisatie van de corneocyten, waardoor de structuur van de huidbarrière verzwakt.
• Doorlaatbaarheid van de huidbarrière, met meer vochtverlies en verminderde bescherming tegen externe agressoren als gevolg, in het bijzonder allergenen, irriterende stoffen en infecties (bacteriën, virussen, schimmels).
• Een afname van natuurlijke vochtvasthoudende factoren (NMF), waardoor de droge huid verergert.
• Deze verandering in de structuur van de huid, ontregeld en gedehydrateerd, zorgt ervoor dat externe milieu-invloeden (allergenen, irriterende stoffen, bacteriën) de opperhuid kunnen binnendringen en het immuunsysteem abnormaal stimuleren, wat een eczeemopflakkering veroorzaakt. 

Welke rol speelt stress bij eczeem? ^{³ ⁶}

Stress is een verergerende factor bij atopische dermatitis omdat dit het immuunsysteem en de huidbarrière verstoort.

Welke omgevingsfactoren kunnen eczeem uitlokken? ^{¹ ² ³}

De omgevingstriggers voor atopische dermatitis verschillen van persoon tot persoon; een bepaald allergeen kan bij de ene persoon eczeemsymptomen uitlokken, maar bij de andere niet.

Hoe kan ik opflakkeringen van atopisch eczeem voorkomen? 

Blootstelling aan triggers verminderen ⁶

Het is van fundamenteel belang om de factoren te identificeren die atopische dermatitis uitlokken.
Veel voorkomende allergenen in de omgeving zijn huisstofmijt, pollen, dierenhaar en bepaalde voedingsmiddelen.
Veel voorkomende huidirriterende stoffen zijn sterke zepen, detergenten, agressieve schoonmaakmiddelen en synthetisch textiel of wol. Ze kunnen mechanische of chemische irritatie veroorzaken op een huid die toch al gevoelig is. Het is raadzaam om te kiezen voor milde, hypoallergene producten en de voorkeur te geven aan kleding van natuurlijke stoffen, zoals katoen, die de huid minder snel irriteren.
Daarnaast kunnen klimaatschommelingen, zoals extreme kou of hitte, de eczeemsymptomen verergeren door de vochtbalans van de huid aan te tasten.
Tot slot kunnen de fijne deeltjes in vervuilde lucht de verzwakte huidbarrière binnendringen en ontstekingsreacties uitlokken of verergeren. Ook tabaksrook kan, door directe of passieve blootstelling, de huid irriteren en bijdragen aan de frequentie en ernst van eczeemopflakkeringen. Het is daarom aan te raden om vervuilde omgevingen te vermijden en blootstelling aan tabaksrook te vermijden of te beperken om de huid in de best mogelijke conditie te houden.

Het dagelijks aanbrengen van verzachtende middelen om de hydratatie en de huidbarrière te versterken ⁶

Het regelmatige gebruik van verzachtende middelen speelt een centrale rol bij het in stand houden van de hydratatie van de huid en het herstellen van de barrièrefunctie van de huid. Deze producten helpen vocht vast te houden, verminderen droogheid en jeuk en helpen opflakkeringen van eczeem te voorkomen. Wij raden aan om verzachtende middelen na een bad of douche aan te brengen, wanneer de huid nog licht vochtig is, om de doeltreffendheid ervan te maximaliseren.

Kies voor milde huidverzorgingsproducten ^{6 7 8}

Adequate huidverzorging op basis van het dagelijks hydrateren van de huid met een verzachtend middel is essentieel bij eczeem. Artsen raden ook aan om zeep te vermijden en te kiezen voor milde, geurvrije producten zoals DEXERYL-oliën en -reinigingscrèmes, korte, warme douches te nemen en de huid droog te deppen in plaats van te wrijven. Bovendien kan het dragen van kleding van katoen of linnen in plaats van synthetische vezels of wol huidirritatie verminderen. 

Stress en voedingsrisicofactoren minimaliseren ^{1 6 9}

Ontspanningstechnieken zoals meditatie, yoga en ademhalingsoefeningen kunnen helpen om stress, een symptoom en psychologische trigger van eczeem, te verminderen. Artsen raden aan om geen wijzigen in uw dieet aan te brengen als er geen voedselallergenen zijn geïdentificeerd. Een allergoloog kan helpen bij het identificeren en elimineren van voedselallergenen die bij eczeem betrokken zijn.