Constitutioneel eczeem, ook bekend als atopisch eczeem of atopische dermatitis, is een chronische inflammatoire huidaandoening. Maar wat is het? Wat zijn de symptomen? Wat zijn de oorzaken? Hoe kun je het onderscheiden van andere soorten eczeem? Wat kan er gedaan worden om het te verlichten en de aanvallen te spreiden?
van de bevolking in Europa wordt hierdoor getroffen
van de kinderen lijdt aan atopisch eczeem
is de kans dat ook het kind hieraan lijdt als beide ouders atopisch eczeem hebben
Samenvatting
Atopisch eczeem is een chronische inflammatoire huidziekte (vandaar de andere naam, dermatitis) die zich in opflakkeringen ontwikkelt, d.w.z. afwisselend in rustige en symptomatische fasen2. Deze fasen variëren in duur.
Atopie treedt op wanneer er een erfelijke aanleg is voor het ontwikkelen van symptomen van directe overgevoeligheid, zoals hooikoorts, astma, enz.3...
Uit studies is gebleken dat 50-70% van de mensen met atopisch eczeem een eerstegraads familielid (vader, moeder, broer of zus) heeft die er ook aan lijdt1. Bovendien, als beide ouders last hebben van deze huidaandoening, neemt de kans dat ook het kind atopisch eczeem ontwikkelt toe met wel 80%4.
Atopisch eczeem treft vooral kinderen. Het komt meestal voor vanaf de leeftijd van 3 maanden, en wordt daarom kindereczeem genoemd. Het ontwikkelt zich in de vorm van opflakkeringen tijdens de kinderjaren en verdwijnt meestal in de adolescentie. Het kan echter aanhouden tot op volwassen leeftijd.
Krabwonden bij atopisch eczeem kunnen soms geïnfecteerd raken a.g.v. huidbacteriën (stafylokokken) of virussen (herpes). Het is daarom essentieel om een arts te raadplegen als u opmerkt dat de eczeemplekken er anders beginnen uitzien, vooral als deze gepaard gaan met pijn, koorts en/of een verandering in de algemene toestand1.
Atopisch eczeem komt voor in de vorm van huidletsels op typische zones van het lichaam, die met de leeftijd evolueren5.
Atopisch eczeem is grotendeels erfelijk bepaald en de oorzaak is te vinden bij erfelijke immunologische afwijkingen en huidproblemen.
Bij atopisch eczeem is de huidbarrière aangetast als gevolg van hydrolipidenlaag die de huid een geringere natuurlijke bescherming biedt. Deze kan niet langer de functie als fysieke barrière tegen schadelijke invloeden van buitenaf vervullen. Bijgevolg kunnen deeltjes uit de omgeving, allergenen genaamd, zoals pollen, stof, enz. gemakkelijker de huid binnendringen en in contact komen met de afweercellen van de huid. Dit veroorzaakt een negatieve respons in de vorm van een ontstekingsreactie die op zijn beurt eczeem opwekt. Dit defect van de hydrolipidenfilm gaat ook gepaard met een behoorlijk droge huid1.
Atopische dermatitis heeft niet alleen een meer doorlaatbare huid voor allergenen, ook scheiden mensen met atopische dermatitis grote hoeveelheden antilichamen af die IgE of immunoglobuline type E worden genoemd. Dit is een specifieke reactie van het immuunsysteem op de aanwezigheid van allergenen. Als gevolg van dit hoge IgE-gehalte vertoont het lichaam een te hevige reactie op allergenen1,3.
Het aantal gevallen van atopische dermatitis is in de afgelopen 30 jaar fors gestegen in ontwikkelde landen.
Aangenomen wordt dat dit grotendeels te verklaren kan worden door veranderde voedingspatronen, met name de afname van borstvoeding in de eerste drie levensmaanden en de vervroegde gevarieerde voeding4.
Deze toename valt ook te verklaren aan de hand van een andere door wetenschappers geopperde hypothese, namelijk dat de toegenomen mate van hygiëne in de leefomgeving van zuigelingen en jonge kinderen ertoe zou leiden dat hun immuunsysteem minder en pas op latere leeftijd te maken krijgt met een grote verscheidenheid aan stoffen, waardoor er een verhoogde gevoeligheid ontstaat4. Ook andere allergische reacties zouden uit deze hypothese kunnen voortvloeien.
Bij atopisch eczeem is het plaatselijk toepassen van verzorgingsmiddelen symptomatisch, d.w.z. dat de symptomen, met name jeuk en schilfers, worden verlicht zonder dat de huidaandoening definitief verdwijnt. Bovendien kan de behandeling de kans op nieuwe opflakkeringen aanzienlijk verminderen, met als gevolg dat ook de aanvallen meer dan voorheen gespreid kunnen worden7.
Deze behandeling wordt door een arts voorgeschreven (meestal een huisarts, kinderarts of dermatoloog) na een klinisch onderzoek en nadat de diagnose atopische dermatitis is gesteld. In wezen komt deze behandeling neer op het aanbrengen van dermocorticoïden (cortisonencrème of -zalf) op de letsels totdat deze verdwijnen. Dit duurt gemiddeld 1 tot 3 weken. De sterkte van de dermocorticoïde en de dosering ervan moeten door de arts worden bepaald.
Als dermocorticoïden falen, kan een lokale immunomodulator worden voorgeschreven, d.w.z. een geneesmiddel dat de immuunrespons vermindert op het niveau van de huid, waar het geneesmiddel wordt aangebracht.
Een dermatoloog kan ook UVA- en UVB-fototherapie toepassen. Dit is herhaalde blootstelling van de huid aan lampen met UVA- of UVB-straling. In het geval van UVA wordt de blootstelling voorafgegaan door psoralenen (vaak oraal ingenomen). Het is een fotosensibiliserende stof die bedoeld is om de huid gevoeliger te maken voor UV-stralen. Deze behandeling is doeltreffend op korte termijn, maar de duur ervan is echter beperkt.
Als plaatselijke behandelmethoden niet volstaan, kunnen systemische (orale of injecteerbare) behandelmethoden in overweging genomen worden. Deze omvatten immunosuppressiva en biotherapiemiddelen die inwerken op het afweersysteem van de patiënt om de verschijnselen van atopie te verminderen8,9.
In laatste instantie kan een onderzoek naar de allergenen verantwoordelijk voor de aandoening overwogen worden, in het bijzonder wanneer een op correcte wijze uitgevoerde plaatselijke verzorging geen resultaat oplevert.
Naast de medische zorg voor atopisch eczeem moet men een specifieke dagelijkse huidverzorgingsroutine aanhouden.
Atopisch eczeem behoeft een langetermijnbehandeling: eenvoudige, dagelijks toe te passen middelen verhogen de doeltreffendheid van de behandelingen, m.a.w. dat de aanvallen meer gespreid worden en de levenskwaliteit van patiënten verbeterd wordt1.
Bij atopisch eczeem is er sprake van een permanent droge huid over het hele lichaam, waarbij de barrièrefunctie van de opperhuid is aangetast. Het gebruik van verzachtende, d.w.z. vochtinbrengende crèmes bevordert het herstel van deze functie. Verzachtende producten horen een- tot tweemaal daags op het hele lichaam te worden aangebracht. Door het regelmatig aanbrengen van verzachtende producten worden opflakkeringen minder frequent en meer gespreid. Ook wordt het gebruik van dermocorticoïden teruggedrongen.
Door het regelmatig aanbrengen van verzachtende producten worden opflakkeringen minder frequent en wordt het gebruik van dermocorticoïden teruggedrongen. Door de huid dagelijks te hydrateren en de hygiëne in acht te nemen, kan men een optimale wisselwerking tot stand brengen.
Onze expert
“ Naar het voorbeeld van de Europese deskundigen raad ook ik het gebruik van verzachtende middelen aan ter preventie van opflakkeringen van atopische dermatitis. ”*
*Wollenberg A. et al. European guideline (EuroGuiDerm) on atopic eczema. JEADV. Volume 36, Sep 2022. Pages 1409-1431.
opflakkeringen van atopische dermatitis¹
huiddroogte²
minder patiënten gebruikten corticosteroïden¹
Dit huidtype heeft een aangepaste verzorging nodig. Ze moet gereinigd worden met een geschikt hygiëneproduct en moet bovenal op dagelijkse basis optimaal gehydrateerd worden
Het DEXERYL-gamma is speciaal ontwikkeld voor de verzorging van de gevoelige huid. Het omvat reinigende en verzachtende verzorgingsproducten die doelgericht inwerken op de tekenen en symptomen van de droge huid (xerosis cutis).
DEXERYL verzachtende crème kan worden gebruikt om de huid te beschermen en de tekenen en symptomen van een droge huid te behandelen, met name bij atopische dermatitis, dankzij:
Bronnen:
